Από το κακό στο χειρότερο οι επενδύσεις

Του ΚΩΣΤΑ ΚΑΛΛΩΝΙΑΤΗ/ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ στοιχεία για την ηπιότερη ύφεση το β' τρίμηνο του 2013 στην ελληνική οικονομία (-3,8% το ΑΕΠ αντί του αρχικώς εκτιμώμενου -4,6%) αποτελούν μια μικρή πρόοδο χάρη στον τουρισμό και τις εξαγωγές, που φρενάρουν την πτώση, όμως σε καμία περίπτωση δεν συνιστούν στέρεη βάση προσδοκιών ανάκαμψης της οικονομίας, όπως λογικά θα επιχειρήσει να τα ερμηνεύσει ο πρωθυπουργός μιλώντας με το γνώριμο κυβερνητικό πνεύμα αισιοδοξίας στη ΔΕΘ.

Και αυτό για δύο λόγους:

Πρώτον, τόσο η καταναλωτική δαπάνη όσο και οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου παραμένουν βαθιά στο μείον και στο β' τρίμηνο, με τις μεν επενδύσεις να βυθίζονται με τον ίδιο ρυθμό, τη δε καταναλωτική δαπάνη να επιβραδύνει κάπως την πτώση της αλλά να μην προβλέπεται να σηκώσει κεφάλι προσεχώς εξαιτίας της φορολογικής λαίλαπας και των νέων μέτρων που εγκυμονεί το δημοσιονομικό κενό του 2014-15.

Η απειλή μιας νέας κρίσης

Δεύτερον και σημαντικότερο, σε αντίθεση με τις διεθνώς καλλιεργούμενες προσδοκίες οικονομικής ανάκαμψης στην Ε.Ε. και τη Δύση γενικότερα, η απειλή μιας νέας μεγάλης διεθνούς κρίσης είναι περισσότερο ορατή από ποτέ στη μεγαλύτερη χρηματιστηριακή αγορά, την αγορά ομολόγων. Προχθές ο πρόεδρος της ΕΚΤ κράτησε αμετάβλητο το βασικό επιτόκιο στο ιστορικό χαμηλό του ενώ αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο περαιτέρω μείωσής του παρά το γεγονός ότι εκτιμά ηπιότερη ύφεση φέτος στην Ευρωζώνη και ανάκαμψη το 2014.

Γιατί κανονικά η ανάκαμψη θα έπρεπε να σηματοδοτήσει την άνοδο του επιτοκίου της ΕΚΤ αντί να συζητείται η μείωσή του. Ομως στην ΕΚΤ ανησυχούν για τη γενικότερη τάση ανόδου των επιτοκίων της αγοράς, όπως αυτή καθρεφτίζεται στην άνοδο, από τον Μάιο έως σήμερα, της απόδοσης του 10ετούς κρατικού ομολόγου των ΗΠΑ στο 3% σχεδόν (αύξηση 129 μονάδων βάσης μέσα σε ένα τρίμηνο) και του αντίστοιχου ελληνικού στο 10,7% (αύξηση 250 μονάδων βάσης περίπου).

Η αύξηση αυτή οφείλεται κατά βάση στην αμερικανική οικονομική κρίση, όπως αυτή αποτυπώνεται (α) στην απόφαση της Fed να διακόψει σταδιακά τη χρηματοδοτική στήριξη της οικονομίας με την πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης, (β) στην καθαρή τάση των ξένων επενδυτών τον Ιούνιο να ξεφορτωθούν αμερικανικά ομόλογα, (γ) στη συριακή κρίση, που αυξάνει την τιμή του πετρελαίου μαζί με τις αβεβαιότητες για την παγκόσμια οικονομία και το κόστος του χρήματος και (δ) στο γεγονός ότι η αγορά ομολόγων αποτελεί ύστερα από 30 συνεχή σχεδόν έτη ανόδου μια τεράστια και πρωτοφανών διαστάσεων φούσκα πάνω στην οποία κάθεται η επίσης κορεσμένη σε άνοδο αγορά μετοχικών αξιών.

Σήμερα, κανείς επενδυτής στη Wall Street δεν πιστεύει ότι η αυξητική τάση των ομολογιακών αποδόσεων θα σταματήσει στο 3%, ενώ είναι γνωστό ότι η άνοδος αυτή παρασύρει μαζί της όλα τα μακροχρόνια επιτόκια, καθιστώντας δύσκολη την αποπληρωμή των χρεών και απεχθή την ανάληψη επενδυτικής δραστηριότητας.

Σύμφωνα δε με την Bank of America Merrill Lynch (Credit InvestorSurvey, July 8-11), το κατώφλι του 3,5% στις ομολογιακές αποδόσεις των αμερικανικών 10ετών είναι το σημείο καμπής για μία άτακτη κατάρρευση της αγοράς ομολόγων.

Χρειάζεται μήπως να τονίσουμε τι θα σημάνει ένα τέτοιο ενδεχόμενο για την ευρωπαϊκή και ελληνική οικονομία ;